مقدمه:
كامپیوترهای پیشرفته قادر به انجام عملیات گرافیكی زیادی می باشند. سیستمهای عامل با رابط كاربر گرافیكی ، بازیهای كامپیوتری ، انیمشن و طراحی سه بعدی و ... از جمله مواردی هستند كه انجام آنها نیازمند وجود سیستمی با توان بالای گرافیكی است . در صورتی كه از كامپیوتر در مواردی نظیر تایپ ، صفحات گسترده ،كاربردهای ساده تجاری و ... استفاده می كنید لزومی به داشتن سیستمی با توانگرافیكی بالا نخواهید داشت.
بررسی انواع اسلات های کارت گرافیک
تكنولوژيPC در 10 سال گذشته پيشرفت عظيمي داشته و برخي از اجزا آن اكنون نسبت به گذشته خود كاملا متحول شده است. گرافيك كامپيوتر از جمله بخشهاي PC‌ مي باشد كه در طي اين چند سال تغييرات عمده اي داشته است. گرافيك كامپيوتر در ابتدا براي انتقال اطلاعات از يك اسلات ISA‌ استفاده مي كرد كه اين اسلات متصل به باسي با نام باس ISA بود. اين باس داراي نرخ انتقال اطلاعات پاييني بود و علاوه بر داده هاي گرافيكي، داده هاي ديگري همانند داده هاي صوتي و اطلاعات مرتبط با هارد درايو و ديگر اجزا سيستم از آن عبور مي كرد. نرخ انتقال اطلاعات پايين اين باس سبب شد تا سازندگان باس PCI، ‌را جايگزين اين باس كنند. باس PCI داراي نرخ انتقال اطلاعات بيشتري نسبت به باس ISA بود ولي هم چنان براي ارسال اطلاعات گرافيكي از اين باس استفاده مي شد. با ظهور قطعات و وسايل پيشرفته تر از يك طرف و پيشرفت گرافيك كامپيوتر از طرفي ديگر، اين باس ديگر قادر به برطرف كردن نيازهاي كاربران كامپيوتر نبود. براي همين منظور اينتل باس جديدي را طراحي كرد. توسط اين باس داده هاي گرافيكي بطور مستقل به پل شمالي فرستاده مي شوند و به غير از داده هاي گرافيكي هيچ گونه داده ديگري از آن عبور نمي كند. اين باس و نيز درگاهي كه به آن متصل است AGP نام دارد.
مادربردهاي پيشرفته امروزي داراي پهناي باند باس PCI در حدود 133 مگابايت بر ثانيه مي باشند كه بين همه اسلات هاي PCI سيستم تقسيم مي شود. اين موضوع يك تنگنا به حساب مي آيد زيرا پهناي باند 133 مگابايت بر ثانيه كه براي دستگاه ها و وسايل جانبي اين روزها خيلي اندك است بين همه وسايل متصل به اين باس تقسيم مي شود. در سيستم هايي كه ازگذرگاه PCI براي انتقال اطلاعات گرافيكي استفاده مي شود اجزا سريع تري همانند هارد درايوها،USB و Gigabit Ethernet براي انتقال اطلاعات نيز از اين باس استفاده مي كنند حال زماني كه چندين وسيله سعي به ارسال اطلاعات بطور همزمان از اين باس داشته باشند هر وسيله مسير و پهناي باند مورد نياز را براي خود معين مي كند. البته در برخي از چيپ ست هاي مدرن امروزي بعضي از اين وسايل ديگر به باسPCI متصل نمي شوند. براي مثال رابط CSA كمپاني اينتل كه در چيپستهايi875P به كار رفته است سبب شده Gigabit Ethernet ديگر از اين باس استفاده نكند. باس AGP در نيمه سال 1995 براي كارت هاي گرافيكي معرفي شد و اكنون پهناي باندي برابر با 2 گيگابايت بر ثانيه را در بالاترين نسخه (AGP 8X) فراهم مي كند .

PCI Express:
باس جديدي كه جايگزين هر دو باس PCI و AGP شد باسPCI Express نام دارد. اساس طراحي معماريPCI Express بطور كلي با باس PCI تفاوت دارد. PCI Express از طرح انتقال اطلاعات سريال استفاده مي كند و بنابراين در فركانس هاي بالاتري مي تواند كار كند و نيز نرخ انتقال اطلاعات قابل دسترس بطور همزمان در هر دو جهت (ارسال و دريافت داده ها) يكسان است. اسلاتهاي PCI Express به صورت كانال هايي (يا مسيرهاي) با نامهاي 1x تا 16x‌ بستگی به ميزان پهناي باند شناخته مي شود.




اسلاتPCI Express 1x در حقيقت جايگزين اسلات PCI شد. 1x به معني اين است كه اسلاتPCI Express داراي يك مسير مي باشد و پهناي باند 200 مگابايت بر ثانيه (400 مگابايت بر ثانيه در هر دو جهت، حالت (Full Duplex) را فراهم مي كند كه اين ميزان تقريبا 2 برابر پهناي باند باس PCI مي باشد. در اين روش وسايل براي بدست آوردن پهناي باند بيشتر با يكديگر رقابت نخواهند كرد به طوري كه هر اسلات بطور مستقل داراي پهناي باند 200مگابايت بر ثانيه براي خودش است. كارت هاي گرافيكي از اسلاتPCI Express16x استفاده می کنند كه اين موضوع بدين معني است كه از 16 مسير براي ارسال داده هاي گرافيكي استفاده خواهد شد كه در نتيجه پهناي باند برابر با 3.2گيگابايت بر ثانيه در هر جهت (مجموعا 6.4 گيگابايت بر ثانيه در 2 جهت)خواهد شد كه اين ميزان تقريبا 2 برابر ميزان پهناي باند AGP 8x مي باشد.
جدول ذیل نحوه ساپورت کارتهای PCI EXPRESS در سرعت های مختلف را مشخص میکند:




نتیجه گیری:
به نظر می رسد پهنای باند اسلات PCIEXPRESS 16x نسبت به بقیه سخت افزارها بیشتر است . نگاهی ساده به یک پی سی شخصی مشخص میکند که اسلات PCIEXPRESS 16x با پهنای باند دوبلکس 6.4 گیگا بایت بر ثانیه یا بهتراست بگوییم با پهنای باند 80 گیگا بیت بر ثانیه پهنای باند فوق العاده بالایی است. که سالهای متمادی شاهد قرار گیری آن روی مادربورد ها خواهیم بود.
منابع: عکس ها و جداول ازسایت IBM