این مناظره تاریخی خیلی دلچسبه تقدیم به محبان مولا امیر المؤمنین عليه السلام ((مناظره حاكم )) حُرِّه دختر حليمه سعديه ، خواهر رضاعى نبى اكرم صلّى اللّه عليه و آله روزى به كاخ حكومتى حجّاج بن يوسف ثقفى ، وارد شد : حجاج از طرز برخورد و حركات او كه خيلى وزين و بى اعتنا بود فهميد كه يک زن معمولى نيست . بعد از اينكه او را شناخت ، از او سؤ ال كرد : تو حُرّه ، دختر حليمه سعديه اى ؟ گفت : بلى . حجاج گفت : مدتى در انتظار ديدار تو بودم ، زيرا به من خبر رسيده كه تو على را برتر از صحابه پيامبرصلّى اللّه عليه و آله مىدانى و او را بر ابوبكر ، عمر ، عثمان ، ترجيح مى دهى ؟ حرّه گفت : نه تنها از صحابه ، بلكه از تمام افرادى كه از صحابه بهترند ، بالاتر و بهتر مىدانم ! حجاج گفت : مقصود خويش را روشن تر بيان كن ، كيست كه بالاتر از اصحاب پيغمبر باشد ؟ حرّه گفت : بهتر از اصحاب پيغمبر بسيارند ، از جمله آدم ، نوح ، لوط ، ابراهيم ، موسى ، سليمان و ... حجّاج ناراحت شده و گفت : واى بر تو ، چقدر ادّعاى بزرگى كردى كه على را از بعضى انبياء بالاتر و برتر شمردى اگر در اين باره دليل و برهانِ قوى ، اقامه نكنى تو را خواهم كشت . حرّه با كمال شهامت ، به قرآن شريف ، تمسک كرد و براى هر يک از ادّعاهاى خود ، دليل قاطع از كلام خدا ، اقامه كرد و چنين گفت : اى حجّاج ! قرآن درباره حضرت آدم میفرمايد : (وَ عَصى آدَمُ رَبَّهُ فَغَوى ) (38): ((آدم عصيان (ترک اولى ) كرد)) ولى درباره حضرت على عليه السّلام و خانواده اش عليهم السّلام میفرمايد : (وَ كانَ سَعْيُكُمْ مَشْكُوراً) (39):(سعى و كار شما مورد تقدير و ستايش است) بعلاوه ، خداوند متعال حضرت آدم را در بهشت آزاد گذاشت و فقط او را از گندم ممنوع كرد و فرمود : (وَ لا تَقْرَبا هذِهِ الشَّجَرَه)(40) : ((نزديك اين درخت نرويد.)) ولى او با همسرش ، به نزديک آن درخت رفتند و از آن خوردند . امّا على عليه السّلام در عين حاليكه تمام نعمتها بر او حلال بود اما از نان گندم هم نخورد . حجاج با صداى بلند گفت : ((اَحْسَنْتِ! اَحْسَنْتِ )) بعد از او تقاضا كرد كه برترى على را بر نوح و لوط بيان كند . حرّه گفت : قرآن مى فرمايد : (ضَرَبَ اللّهُ مَثَلاً لِلَّذينَ كَفَرُوا إمَرْاءَةَ نُوحِ وَ إمْرَاءَةَ لُوطٍ كانَتا تَحْتَ عَبْدَيْنِ مِنْ عِبادِنا صالِحينَ فَخانَتا هُما فَلَمْ يُغْنيا عَنْهُما مِنَ اللّهِ شَيْئاً وَ قيلَ ادْخُلا اَلنّارَ مَعَ الدّاخِلينَ):(41) (خداوند بعنوان مثال براى كافران ، زنهاى لوط و نوح پيامبر را نامبرده كه به آن دو بزرگوار ، خيانت كردند گرچه همسر دو پيغمبرند ، امّا اين باعث رفع عذاب آنها نخواهد شد و در روز قيامت به هر دو خطاب ميشود : داخل شويد ، به همراهى آنانكه داخل آتش اند.) امّا حضرت على ابن ابى طالب عليه السّلام را همسرى است كه خشنودى او خشنودى خداست و خشم او خشم خداست . حجاج گفت : اَحْسنتِ يا حرّه ! قبول كردم امّا دليل برترى على عليه السّلام ر ابراهيم (ع) را بيان كن . حُرّه گفت : خداوند درباره حضرت ابراهيم (ع) در قرآن میفرمايد : (وَ اِذْقالَ اِبْراهيمُ رَبِّ اَرِنى كَيْفَ تُحْىِ الْمُوْتى قالَ اَوَلَمْ تُؤْمِنْ قالَ بَلى وَ لكِنْ لِيَطْمَئِنَّ قَلْبى ):(42) (خدايا به من بنمايان كه چگونه مردگان را زنده مى كنى ؛ خطاب رسيد : مگر تو ايمان نياورده اى ؟ عرض كرد : بلى ايمان آورده ام ولى میخواهم كه مطمئن شوم) خدا هم به او نماياند ، امّا على عليه السّلام جمله اى را فرمود ، كه دوست و دشمن ، آن را نقل كرده اند . حضرت در جواب صعصعه ابن صوحان كه وقتى پرسيد : يا اميرالمؤ منين تو بالاترى يا حضرت ابراهيم ؟ - فرمود: ابراهيم عليه السّلام براى اطمينان قلبى خودش به خداوند عرضه داشت : (رَبِّ أرِنى كَيْفَ تُحْىِ الْمُوتى ) امّا من آنچنان اطمينان دارم كه (لَوْ كُشِفَ الْغِطاءُ ما ازْدَدْتُ يَقيناً):(43) (اگر پرده هاى غيبى از مقابل من برداشته شود بر يقين من افزوده نخواهد شد) حجاج گفت : آفرين بر تو اى حرّه استدلال بسيار خوبى كردى ، حالا بگو ، برترى على عليه السّلام بر موسى (ع) چيست ؟ حرّه گفت : حضرت موسى (ع) وقتى كه در دفاع از مظلوم يكى از ياران فرعون را كشت و به او خبر دادند كه طرفداران فرعون میخواهند تو را به قتل برسانند . (فَخَرَجَ مِنْها خائِفاً يَتَرَقَّبُ ) (44) او در حالى كه مى ترسيد ، از مصر خارج شد و بسوى مدين رفت . امّا حضرت على عليه السّلام در ليلة المبیت ، (شب هجرت) بجاى پيغمبر خوابيد و جان خود را بدون واهمه ، فداى پيامبر كرد ، اين در حالى بود كه خطر قتل او حتمى بود ؛ اين عمل آن حضرت مورد تقدير خداوندى قرار گرفت ؛ آنجا كه میفرمايد : (وَ مِنَ النّاسِ مَنْ يَشْرى نَفْسَهُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللّهِ) (45) (بعضى از مردم جان خود را براى رضاى خدا مى فروشند .) حجاج گفت : احسنتِ ! حالا دليل خويش را بر افضلت على عليه السّلا م نسبت به حضرت سليمان (ع) بيان نما . حرّه گفت : حضرت سليمان (ع) به خداوند عرضه داشت : (رَبِّ اغْفِرْلى و هَبْ لى مُلْكاً لايَنْبَغىِ لاَِحَدٍ مِنْ بَعْدى ) (46) (پروردگارا ! مرا ببخش و ملک و سلطنتى به من كرامت فرما كه سزاوار احدى بعد از من نباشد .) امّا على عليه السّلام درباره دنيا و بيزارى از رياست آن فرمود : (هَيْهاتَ ! غُرّى غَيْرى لاحاجَةَ لى فيک قَدْ طَلَّقْتُک ثَلاثاً لارَجْعَةَ فيها) (47) (اى دنيا ! از من دور شو و غير مرا فريب ده ، من نيازى بتو ندارم ، من تو را سه طلاقه نموده ام و رجوعى در آن نيست .) (48) پی نوشت : 38- طه / 121. 39- انسان / 22. 40- بقره / 35. 41- تحريم / 10. 42- بقره / 260. 43- بحار، 40 / 153. م44- قصص / 21. 45- بقره / 207. 46- ص / 3. 47- نهج البلاغه صبحى صالح ، حكمت 77 ، ص 480. 48- ناسخ التواريخ ، ج امام سجاد(ع ) ، ص 15 - بحار الانوار ، 46 / 135 🌹یاعلی🌹